Beijing 2022 | De legendarische en controversiële carrière van Claudia Pechstein

Pechstein werd op 22 februari 1972 geboren in Oost-Berlijn. De muur stond nog en Pechstein groeide op in een wereld waar geen enkele concurrent van haar op de Spelen in Peking zich een voorstelling van kan maken. Als kind in de DDR begon Pechstein met schaatsen, maar op een totaal andere manier dan we van haar gewend zijn. Pechstein was kunstschaatsster van haar vierde tot haar tiende. Ze vond de ballettrainingen echter maar niks en dus stapte ze over naar het langebaanschaatsen.

Onder de leiding van Joachim Franke ontwikkelde zich tot een wereldtopper. Dat het aan explosiviteit ontbrak, werd al snel duidelijk en dus kwam de focus te liggen op de 3000 en de 5000 meter. Bij de junioren was Pechstein goed, maar een onuitwisbare indruk maakte ze niet. Niemand had destijds kunnen vermoeden dat de Duitse een vrachtlading aan prijzen zou binnenslepen tijdens een legendarische loopbaan.

Het succes begint op de Olympische Spelen van 1992 in Albertville. De negentienjarige Pechstein pakt brons op de 5000 meter. Het zou de rest van haar carrière de meest succesvolle afstand blijven. Twee jaar later wint ze in Lillehammer goud op de 5000 meter en vervolgens is het ook raak tijdens Nagano 1998 en Salt Lake City 2002. In 2002 doet ze dit zelfs in een wereldrecord.

2002 markeert het einde van de individuele gouden medailles voor Pechstein, maar in Turijn weet ze nog zilver te pakken op de langste afstand. Hierdoor is Pechstein de enige vrouw die vijf keer een medaille pakt op één discipline op de Olympische Spelen. Ze wint in Turijn met de Duitse vrouwen ook nog eens goud op de ploegenachtervolging, waardoor het totaal aantal gouden medailles op vijf komt.

Het was echter niet alleen de 5000 meter waarop succes geboekt werd. Ook op de 3000 meter mocht Pechstein meerdere keren op het podium plaatsnemen. In Lillehammer pakt ze brons, vier jaar later in Nagano is het zilver en in Salt Lake City voltooit ze de opwaartse trend. Ze pakt goud op de 3000 meter en kroont zich daarmee tot Duitse winterkoningin van de Spelen van 2002.

Na de Olympische Spelen van Turijn heeft Pechstein negen olympische medailles op zak, waarvan vijf gouden. Op dat moment is ze de meest succesvolle schaatsster in de geschiedenis van de Olympische Spelen. Dit record hield twaalf jaar lang stand. Toen was daar echter Ireen Wüst die twee medailles pakte in Pyeongchang en Pechstein voorbij streefde. Qua gouden medailles staan de dames nog wel gelijk. Ook Wüst werd vijf keer olympisch kampioen. Wellicht dat de Nederlandse in Peking ook dit record voor zichzelf kan opeisen.

Na Turijn breekt er een mindere periode aan voor Pechstein. Ze is 34 jaar oud, een leeftijd waarop normale schaatssters aan hun pensioen gaan denken. Dat is voor Pechstein echter nog totaal niet aan de orde. Ze wil door en richt zich op de Olympische Spelen van Vancouver. Hier mag de vijfvoudig kampioene echter niet aan meedoen. Ze wordt in 2009 betrapt op bloeddoping tijdens het WK Allround in Hamar.

Op basis van abnormale bloedwaarden en veel fluctureringen wordt Pechstein een schorsing opgelegd. Ze gaat in beroep bij het CAS in het Zwitserse Lausanne. Pechstein zegt van nature wisselende bloedwaarden te hebben en er zouden niet genoeg testresultaten zijn meegenomen in de grafieken om dit goed in kaart te brengen. Ook zou er te weinig in de zomer gecontroleerd zijn, waardoor Pechstein niet kon aantonen dat ze ook buiten het seizoen met schommelende bloedwaarden kampt.

Het is het begin van een regelrechte soap. Het CAS oordeelt dat het ISU in zijn recht staat en dus wordt Pechstein voor twee jaar geschorst. De Olympische Spelen van Vancouver moet ze aan zich voorbij laten gaan. Pechstein laat het er echter niet bij zitten. Ze vecht haar zaak aan bij de Zwitserse burgerrechter, die de Duitse zowaar in het gelijk stelt. De schorsing moet worden opgeheven en Pechstein mag starten bij de aankomende wereldbekerwedstrijden.

Hier moet ze een goed resultaat rijden om zich alsnog te plaatsen voor Vancouver, maar dat lukt niet. Pechstein wordt dertiende op de 3000 meter en dat is onvoldoende. Pechstein mag alsnog niet naar haar zesde Olympische Spelen. Ondertussen had Pechstein het vertrek geëist van Harm Kuipers, het hoofd van de medische commissie van de ISU, omdat ze naar haar mening ten onrechte geen medisch attest kreeg voor haar afwijkende bloedwaarden. De Nederlander bleef echter zitten.

Niet lang daarna geven Duitse artsen Pechstein gelijk. Ze zou een ziekte van haar vader geërfd hebben die zorgt voor het vervroegd afbreken van rode bloedcellen. Dit zou volgens de artsen de reden zijn dat Pechstein meerdere malen bepaalde bloedwaarden heeft overschreden. Het conflict tussen Pechstein en de schaatsbond blijft jarenlang dooretteren.

Het Hoge Gerechtshof van Zwitserland wijst haar beroep tegen de schorsing af en dus stapt ze naar het Europese Hof voor de rechten van de Mens. Volgens Pechstein heeft ze inmiddels excuses gekregen van Jan Dijkema, de vice-voorzitter van de ISU. Dijkema ontkent dit op zijn beurt, waardoor het moeilijker en moeilijker wordt voor de supporters om te bepalen wie de waarheid spreekt in dit slepende conflict.

Drie jaar lang blijft het onrustig. Pechstein zou azen op een schadeclaim die de ISU in een faillissement zou kunnen storten en her en der duiken berichten op dat de controle-methodes onvoldoende wetenschappelijk onderbouwd zouden zijn. Jarenlang brengt Pechstein bijna net zo veel tijd door in de rechtbank als op de schaatsbaan. Ze gaat van beroepszaak naar proceszaak en eist ondertussen een kleine 4 miljoen euro schadevergoeding. Na elke uitspraak van een rechtbank geeft Pechstein aan de strijd niet op te geven.

Gelukkig is er ook nog tijd om aan schaatsen te denken. Pechstein wil door, maar is dermate gebrouilleerd geraakt met de Duitse schaatsbond dat ze met een eigen team het traject richting Sotsji af wil werken. Dit is een succes. Pechstein plaatst zich voor de 1500, 3000 en 5000 meter en grijpt maar net naast een medaille. Op de 3000 meter wordt ze vierde en op de 5000 meter is er een vijfde plaats.

En nog is de koek niet op. Vier jaar later is Pechstein er gewoon weer bij op haar zevende Olympische Spelen. Ze wordt achtste op zowel de 3000 meter en de 5000 meter en dat getal acht blijft in haar hoofd zitten. Ze wil in Peking voor de achtste keer meedoen, iets wat nog nooit een vrouw gelukt is en in een duursport als schaatsen al helemaal ongekend is. Toch lukt het Pechstein zich te plaatsen. In Peking komt ze op 49-jarige leeftijd uit op de massastart.

Naast het leven als topsporter heeft Pechstein zich ook toegelegd op andere zaken. Zo stelde ze zich in 2021 verkiesbaar voor de verkiezingen van een district in haar geboortestad Berlijn en is ze werkzaam als sergeant bij de Duitse politie. Vier jaar geleden gaf ze aan dat na de Spelen van Peking haar loopbaan er definitief op zou zitten. Met Pechstein weet je het echter nooit. Wij sluiten niks meer uit.

Als haar loopbaan er inderdaad opzit na Peking, dan kan ze tevreden naar haar uitpuilende prijzenkast gaan kijken. Pechstein werd vijf keer olympisch kampioen, zes keer wereldkampioen, drie keer Europees kampioen en 41 keer Duits nationaal kampioen. Het moge duidelijk zijn dat dit record voor altijd in haar handen zal blijven.

De openingsceremonie van de Olympische Spelen is op vrijdag 4 februari 2022 live te zien op Eurosport en op discovery+. Vanaf dat moment kun je ruim twee weken lang genieten van live wintersport via onze kanalen.