Olympische teams van toen: Mexico 2012

Dat Mexico voor een ware voetbalstunt kon zorgen op de Spelen van 2012 in Londen, heeft alles te maken met hoe het profvoetbal is ingericht in het meest voetbalgekke land op aarde. Als we kijken naar de elf namen die torenhoog titelfavoriet Brazilië in de finale verrasten, valt namelijk meteen één ding op: door het geblesseerd afhaken van sterspeler Giovani Dos Santos (toen Tottenham Hotspur, daarvoor Barcelona) bestond de gehele basiself uit spelers die toentertijd actief waren in de eigen Mexicaanse competitie. De enige speler uit dit elftal die nu, acht jaar later, nog een grote status in Europa als clubspeler geniet, is uitgerekend Dos Santos’ vervanger Héctor Herrera (Atlético Madrid, voorheen Porto), die bij een volledig fitte selectie niet eens was gestart op het veld in de finale.

Waar de selecties van de titelfavorieten (Brazilië, gastheer Groot-Brittannië, een zegeloos Spanje) vooral bestonden uit spelers waarvan verwacht werd dat ze er ooit echt zouden staan, bulkte de Mexicaanse selectie juist uit van spelers die al járen gewend waren in bomvolle stadions de verantwoordelijkheid op zich te nemen. Een gevolg van de Mexicaanse benadering in het clubvoetbal - die erg lijkt op de Nederlandse - waarbij spelers al op piepjonge leeftijd, voordat ze aan hun avontuur in een grote Europese competitie zouden beginnen, in het diepe worden geworpen.

Deze focus op jonge spelers in de eigen competitie en het nationale team levert Mexicaanse talenten twee voordelen op. Allereerst zijn de Mexicaanse landenteams vrijwel altijd geoliede machines, omdat de spelers al van jongs af aan met elkaar spelen. Hierdoor kunnen deze ploegen tactisch complexere strategieën en uiteenlopende wedstrijdplannen uitvoeren - een gigantisch voordeel in het landenvoetbal, waar het merendeel van de ploegen ‘in het toernooi moet groeien’ omdat ze nog kennis moeten maken met elkaars kwaliteiten en zwaktes. Daarnaast zijn de Mexicaanse topspelers op relatief extreem jonge leeftijd al ervaren rotten. Olympische uitblinkers als Diego Reyes (Porto, Sociedad, Espanyol, Fenerbahçe), Javier Aquino (Villarreal) en Marco Fabián (Eintracht Frankfurt) zouden het later op de Europese velden nooit helemaal waarmaken, maar hadden toen al een heel voetballeven achter de rug als sterren in eigen land. Op de Spelen in Londen bleken deze twee voordelen (ingespeeldheid en ervaring) dusdanig groot dat Mexico in staat was een waar sterrenensemble van Brazilië te shockeren door goud te pakken in de finale.

Doordat superster Giovani Dos Santos door verschillende kwetsuurtjes slechts drie wedstrijden als basisspeler meedeed (de laatste groepswedstrijd, de kwartfinale en de halve finale), werd dit het toernooi van de Mexicaanse veteranen. Op doel de spectaculaire reflexen en bakken ervaring van dertiger José de Jesús Corona, ex-PSV-linksback (en 124-voudig international) Carlos Salcido als immer waakzame politieagent tussen zijn defensie en middenveld en, vooral, de spitsenkunsten van Oribe Peralta voorin.

Peralta zou uitgroeien tot de absolute toernooiheld, met twee goals in de finale tegen Brazilië. Het is de kroon op het werk van een Mexicaanse superster die nooit Europa aandeed. Peralta (Monterrey, Santos Laguna, América, nu Chivas) heeft daarentegen in eigen land bij vrijwel elke topclub gespeeld. Met 177 competitiegoals en 37 interlanddoelpunten is hij een voetbalgod in eigen land. Op de Spelen in Londen zien we waarom. Peralta is, hoewel totaal niet lang (1 meter 79), een klassiek aanspeelpunt voorin: een extreem goede kopper, een hard schot in beide benen, balvast, beweeglijk en spelend met een intensiteit alsof ieder persoonlijk duel zijn laatste is. Het zegt genoeg over Peralta’s sterrenstatus dat er geen enkel moment in de Mexicaanse pers wordt getwijfeld of de talentvolle tiener Raúl Jiménez - inmiddels bij Wolverhampton Wanderers uitgegroeid tot een van de beste spitsen in de almachtige Premier League - niet eens een kans in de basis verdient.

Het openingsduel in Groep B lijkt slecht uit te pakken voor de twee betrokken partijen. In een vermakelijke wedstrijd komt zowel Mexico als Zuid-Korea niet tot scoren. Aanvankelijk lijkt dit een probleem voor de twee getalenteerde, aanvallend spelende selecties. Immers, Gabon is naar de spelen afgereisd met superster Pierre-Emerick Aubameyang in de gelederen, en Zwitserland beschikt over een gouden generatie spelers op dat moment. Maar het vermakelijke karakter van de 0-0-wedstrijd tussen deze twee beoogde ‘bijrolspelers’ blijkt een voorbode: het zou achteraf het duel tussen de gouden en bronzen medaillewinnaars blijken.

In duel nummer twee, tegen Gabon, biedt een ingevallen sterspeler uitkomst. In de rust switcht bondscoach Luis Fernando Tena - een van de vele Mexicaanse oefenmeesters die zweert bij een op verzorgd balbezit gerichte speelstijl - van systeem. De 5-3-2 waarmee Mexico aan het toernooi begon, wordt weer een traditionele 4-2-3-1, doordat frivole aanvaller Giovani Dos Santos na rust verdediger Miguel Ponce vervangt. Dos Santos maakt zijn sterrenstatus een kwartier later waar. Peralta brengt op gepatenteerde wijze een lange bal onder controle, houdt die vervolgens even bij zich en geeft af: na twee verfijnde dribbelbewegingen rondt Dos Santos af in de linkerhoek. In de blessuretijd tekent hij vanaf de penaltystip vervolgens voor de beslissende 2-0 aan.

Tegen Zwitserland is de gouden wisselwerking tussen uitblinkers Dos Santos en Peralta wederom doorslaggevend. In de 69ste weet Dos Santos een van zijn karakteristieke dribbelsolo’s in de voeten van Peralta te laten eindigen, die snoeihard raakschiet. Mexico gaat als groepshoofd, zonder een goal te hoeven incasseren, door naar de knock-outfase.

Ook in de kwartfinale is het de Dos Santos-show. In een extreem vermakelijk duel (4-2, na verlenging) met een getalenteerd Senegal opent Jorge Enriquez met een kopbal de score uit zijn indraaiende vrije trap, en zorgt hij in de verlenging met een gekruld schot in de verre hoek voor de 3-2.

Waar Senegal een flink obstakel vormde, wervelt Mexico in de halve finale langs Japan. Hoewel de 3-1 eindstand geen recht doet aan de dominantie van de Mexicanen, doen de tweede en derde treffers dat wel: Peralta jast een wondergoal van ruim twintig meter afstand in de linkerbovenhoek erin voor de 2-1, en stuurt met een bekeken hakbal invaller Javier Cortés de diepte in voor de 3-1 in blessuretijd. Een tweestrijd met grootmacht Brazilië wacht in de finale.

Waar de meeste voetbalsprookjes een heroïsch einde in de slotscecondes kennen, is de finale - achteraf bezien - eigenlijk al na een minuut beslist. En dat in het voordeel van Kleinduimpje Mexico. Brazilië is met een opperdelegatie naar Londen afgereisd: Neymar, Hulk, Lucas Moura, Oscar, Pato, Thiago Silva, Marcelo, Oscar - alle toptalenten die het groen-gele voetballeger kent, zijn van de partij. Maar binnen een minuut maakt de titelfavoriet kennis met de Mexicaanse machine. Pressing-machine, welvertestaan. Evenals in alle voorgaande duels zet Mexico vanaf de aftrap collectief extreem hoog druk op de helft van de tegenstander. Een gewaagde tactiek, die in de eindstrijd meteen goed uitpakt: rechtsback Rafael verkwanselt aan een afjagende Aquino de bal, die afschuift op Peralta. De ervaren goalgetter twijfelt geen moment: met een lage knal vanaf rand zestien schiet hij in de korte linkerhoek de bal onder doelman Gabriel door. 29 seconden gespeeld: 1-0 Mexico.

Wat volgt is een vreemd wedstrijdbeeld. Brazilië lijkt al in de openingsminuut geknakt. Mexico laat de bal op een lekker tempo rondgaan, en blijft aanhoudend op zoek naar de 2-0, die tegen een dusdanig uit het veld geslagen opponent vrijwel zeker Olympisch goud betekent, Brazilië of niet. Een kwartier voor tijd is er dan eindelijk het moment van extase: op een perfect aangesneden, uitdraaiende vrije trap van Fabián kan de normaal onpasseerbare mandekker Thiago Silva alleen maar toekijken hoe Peralta eerder bij de bal is. De finaleheld kopt kiezelhard raak. Toch slaat de uitbundige sfeer van vreugde nog bijna om. Na een aansluitingstreffer van Hulk in de eerste minuut van de blessuretijd, legt diezelfde invaller de bal met nog twintig tellen te gaan panklaar op het hoofd van Oscar. De toenmalige Chelsea-spelmaker kopt, volledig vrijstaand, vanaf vijf meter echter hoog over. Mexico stunt. De grootste internationale prijs in de voetbalgeschiedenis van hét voetbalzotte land een feit. En dat door trouw te blijven aan de eigen werkwijze, die een eensgezinde speelstijl tot gevolg had die sterker bleek dan het grootste sterrenensemble.