Eurosport
Paris 2024 | Bungelend aan vingertoppen, strijdend tegen zwaartekracht - voorbeschouwing klimmen
Door
Gepubliceerd 30/06/2024 om 21:09 GMT+2
De reactie was unaniem toen sportklimmen in 2021 debuteerde op de Olympische Spelen: deze unieke sport was een begrijpelijke toevoeging aan het – toch al brede – aanbod. Er zijn weinig sporten waar de atleten fysiek én mentaal zo getest worden als in het sportklimmen, waarbij de verschillende disciplines hun eigen karakter hebben. Op Eurosport en HBO Max mis je tijdens Paris 2024 geen moment!
Tokyo 2020 | Eerste olympisch kampioen klimmen ooit is 18-jarige Spanjaard
Video credit: Eurosport
Tekst: Herbert Cool
Wat: SportklimmenWaar: Le Bourget Climbing AreaWanneer: 5-10 augustus (5 & 6 augustus kwalificaties, vanaf 7 augustus medaille-events)Waar te zien: Eurosport 1 & HBO MaxNederlandse deelnemers: -(Lynn van der Meer (25) plaatste zich niet)Favorieten: Janja Garnbret, Ai Mori, Chaehyun Seo (combined dames); Aleksandra Miroslaw, Emma Hunt, Lijuan Deng (speed dames); Sorato Anraku, Jakob Schubert, Toby Roberts (combined heren); Samuel Watson, Veddrig Leonardo, Peng Wu (speed heren)
Geen behoefte aan competitie
Hoe logisch het ook lijkt dat sportklimmen op het allerhoogste mondiale niveau is aanbeland, zo voor de hand liggend was dat niet. Uiteraard is er het lange, gecompliceerde traject geweest dat moest worden afgelegd door de IFSC (International Federation of Sports Climbing) om qua regelgeving en mondiale vertegenwoordiging te voldoen aan de strenge eisen van het IOC.
Maar het was ook een kwestie van cultuur: de klimwereld bestond (en bestaat) voor een groot deel uit klimmers (van liefhebber tot levende legende) voor wie het competitieve aspect juist niet relevant is. Hen gaat het juist om buiten in de natuur zijn, jezelf uitdagen, nieuwe routes ontdekken en deze onder de knie krijgen.
/origin-imgresizer.eurosport.com/2023/04/28/3693782-75165573-2560-1440.jpg)
Speed Seoul | Veddriq Leonardo scherpt wereldrecord aan met pijlsnelle tijd van 4.98
Video credit: Eurosport
Olympische status zorgt voor lokroep
En toch is het gelukt om een helder, competitief programma te creëren met een goede verdeling in de disciplines en een heldere puntentelling. Boulder, lead en speed zijn de officiële wedstrijddisciplines en in de afgelopen jaren hebben deze qua populariteit een flinke vlucht genomen.
Daarvan profiteert met name de kijker: de klimmers lossen steeds weer lastigere ‘problemen’ op (hierover later meer), de wereldrecords sneuvelen regelmatig en meer en meer landen melden zich in de strijd om de medailles. En met het bereiken van de olympische status konden ook de grootste namen in de klimwereld de lokroep niet weerstaan...
Drie onderdelen - boulder, lead en speed
Op internationaal niveau zijn er drie disciplines in het sportklimmen: boulder, lead en speed. Ook bij wereldbekers en op WK’s (allemaal te zien op Eurosport en HBO Max) zijn dit de drie specialismes waar alles om draait. Tijdens Tokyo 2020 werden deze drie disciplines gecombineerd en was er één gouden plak (per geslacht) te winnen.
In Parijs zal dat anders zijn en liggen er twee gouden plakken per geslacht klaar. Om deze verandering beter te begrijpen moet je eerst de disciplines uit elkaar kunnen houden.
/origin-imgresizer.eurosport.com/2023/04/28/3693804-75166013-2560-1440.jpg)
Speed Seoul | Aleksandra Miroslaw verbetert eigen record met nieuwe snelste tijd van 6.37 seconden
Video credit: Eurosport
Boulder
Zeg je boulderen dan zeg je puzzelen. De zeer kundige routebouwers schotelen de klimmers iedere keer weer een nieuw puzzel voor: afhankelijk van het format zijn dit vier of vijf verschillende boulders waarbij de opdracht voor de klimmer simpelweg is om de topgreep te bereiken. De wand is 4,5 meter hoog en kan in verschillende hellingshoeken naar voren of (meestal) naar achteren hellen.
De klimmers zijn door de beperkte hoogte niet gezekerd en hebben vier minuten de tijd om het ‘probleem’ op te lossen. Vanaf de startgreep (startpositie wordt gecontroleerd door de jury) moet eerst de zonegreep worden bereikt (10 punten) om vervolgens de topgreep onder controle te krijgen.
Lukt de klimmer dat in de eerste poging, dan is de boulder geflasht en levert dat de volle 25 punten op. Per poging extra gaat er een tiende van de score af. Kom je in de vier minuten tot slechts vier pogingen en niet verder dan de zonegreep? Dan scoor je 9,7 punten op deze boulder. Het maximaal aantal punten in de finale zal dus 100 punten zijn (vier boulders flashen).
/origin-imgresizer.eurosport.com/2024/06/28/3994693-81069568-2560-1440.jpg)
Sohta Amagasa in actie op het onderdeel boulder, dat deel uitmaakt van sportklimmen.
Foto: Getty Images
Lead
Een goede boulderaar is vaak ook een goede leadklimmer en vice versa. Toch is er wel degelijk een verschil tussen de disciplines. De leadwand is maar liefst 15 meter hoog, kent ook verschillende hellingshoeken en bestaat uit één lange route die de routebouwers bedacht hebben. Logischerwijs zijn de klimmers hier wél gezekerd, wat ervoor zorgt dat ze het touw (de lijn) regelmatig moeten clippen, oftewel zekeren. Dit moet in de juiste volgorde gedaan worden: sla je een clip over, dan word je gediskwalificeerd.
Waar de route in dit geval dus duidelijk is, maakt dat het er niet makkelijker op. Kun je bij boulder steeds weer je rust pakken tussen je verschillende pogingen, in lead heb je slecht één kans om binnen de zes minuten de route te toppen. Een ongekend duurvermogen om die verzuurde vingers, armen en benen aan te kunnen is dus vereist!
De puntentelling is redelijk simpel: een route bestaat uit zo’n 50 grepen, waarvan de laatste 40 grepen punten waard zijn. Grepen 40 tot en met 31 zijn 1 punten waard, grepen 30 tot en met 21 zijn 2 punten waard, etc. De laatste tien grepen tot de top leveren je dus steeds 4 punten op. Totaal zijn ook hier dus 100 punten te verdienen bij het toppen van de route.
Kijkerstip: zorg dat je op tijd klaar zit bij deze wedstrijden: kort voor de start is er de zogenoemde observatie. Hierbij krijgen de klimmers enkele minuten de tijd om de routes (zowel bij boulder als bij lead) te bekijken en in het brein op te slaan. Zoals gezegd zijn dit altijd nieuw bedachte routes (en dus de nodige problemen en uitdagingen) van de hand van de routebouwers.
Nadat de routes bestudeerd zijn trekt men zich terug in de isolatie, een ruimte waar de klimmers moeten wachten totdat ze aan de beurt zijn. Zo kan niemand spieken bij de ander en inspiratie opdoen. Dat de klimwereld nog steeds hecht en vriendelijk is, blijkt wel tijdens de observatie; de grootste concurrenten om het goud overleggen uitgebreid met elkaar hoe ze de routes het beste kunnen aanpakken!
/origin-imgresizer.eurosport.com/2023/06/15/3727401-75837948-2560-1440.jpg)
Zo ziet het onderdeel lead eruit als het over sportklimmen gaat.
Foto: Getty Images
Speed
Observatie, isolatie, overleg... het is allemaal irrelevant bij het speedklimmen. Deze discipline staat een stuk verder af van boulder en lead. De naam zegt het al, hier gaat het maar om één ding: snelheid! De wand is 15 meter hoog, helt 5 graden naar achter en heeft altijd en overal precies dezelfde route. Inderdaad, waar je ook ter wereld een speedwand tegenkomt, de grepen zitten altijd op precies dezelfde plek. Dat klinkt simpel, maar dat is het niet. Met het huidige niveau van de wereldtop heeft het kleinste foutje al grote gevolgen.
De kwalificaties worden nog alleen geklommen, vervolgens gaat men een knock-outsysteem in waar de winnaar van het duel doorgaat naar de volgende ronde. En hoewel iedereen deze route al duizenden keren geklommen heeft, zijn het de zenuwen die kunnen zorgen voor een valse start (als je binnen 0.1 seconde van je startpositie komt) of het wegglijden met een voet of hand. Knipper dan ook niet met je ogen tijdens deze duels, want de wereldrecords staan momenteel op 6.24 seconden bij de vrouwen (Aleksandra Wiroslaw) en 4.79 seconden (!) bij de mannen (Sam Watson).
/origin-imgresizer.eurosport.com/2022/07/04/3403983-69559828-2560-1440.jpg)
Knipper met je ogen en je mist het: de discipline speed gaat supersnel!
Foto: Getty Images
Van Tokio naar Parijs
Met name de speedklimmers zullen opgelucht gereageerd hebben toen de plannen voor Paris 2024 bekend werden gemaakt. Bij het debuut van het sportklimmen in Tokio was er slechts één olympische titel beschikbaar voor diegene die de drie disciplines het beste wist te combineren.
Daarmee waren de specialisten op boulder en lead in het voordeel, omdat die disciplines veelal dezelfde competenties vragen, in tegenstelling tot speed. Een mooi voorbeeld hiervan was Aleksandra Miroslaw: fluitend won zij het onderdeel speed in de finale van Tokyo 2020, om vervolgens tweemaal kansloos achtste en laatste te worden in de finale van zowel boulder als lead.
Ditmaal is dat anders, ongetwijfeld tot vreugde van diezelfde Miroslaw. Boulder en lead worden gecombineerd (combined) en de beste op die twee disciplines kroont zich straks tot olympisch kampioen sportklimmen combined.
Hierbij zijn er in de finale dus maximaal 200 punten te verdienen (100 in boulder en 100 in lead). Voor de beste op het onderdeel speed ligt er straks een eigen, aparte medaille klaar. Dubbel zoveel medailles dus ten opzichte van Tokio!
/origin-imgresizer.eurosport.com/2022/08/15/3433147-70048108-2560-1440.jpg)
Als je hebt aangetikt op het onderdeel speed, kun je je laten uitzakken.
Foto: Imago
Veel favorieten, een paar uitschieters
Tot slot nog de favorieten. Met de ontwikkeling van het sportklimmen de afgelopen jaren zou je hier een apart artikel mee kunnen vullen. Toch zijn er een aantal hoofdrolspelers die je zeker in de gaten moet gaan houden.
Bij de dames kun je niet om Janja Garnbret heen. De Sloveense is ijzersterk op zowel boulder als lead en won de afgelopen jaren alles wat los en vast zat. Ook tijdens Tokyo 2020 was ze de beste (toen dus nog inclusief de discpline speed).
De grootste dreiging komt uit de Verenigde Staten (Natalia Grossman, Brooke Raboutou), Frankrijk (Oriane Bertone) en Japan (Miho Nonaka, Ai Mori). Tel daarbij de Oostenrijkse Jessica Pilz en de Zuid-Koreaanse Chaehyun Seo op en je hebt een dijk van een finale straks.
Bij speed draait het om hele andere gezichten. Alle ogen zijn gericht op de Poolse Aleksandra Miroslaw, die haar eigen wereldrecord de afgelopen maanden en jaren al meermaals verbeterd heeft. Maar Miroslaw maakt nog wel eens een klein foutje met grote gevolgen. Niet uitzonderlijk overigens, in deze discipline.
/origin-imgresizer.eurosport.com/2021/08/06/3195912-65473508-2560-1440.jpg)
Tokyo 2020 | Klimster Aleksandra Miroslaw verbreekt het wereldrecord speed
Video credit: Eurosport
Directe concurrente valt te verwachten uit eigen land (Aleksandra Kalucka) en Indonesië (Kusuma Dewi en Salsabillah). Maar kijk niet vreemd op als we opeens een andere olympische kampioene op speed hebben. Zo heeft de Amerikaanse Emma Hunt al geweldige dingen laten zien en beschikt de Chinese Lijuang Deng over stalen zenuwen.
Bij de heren is het nog een stuk breder aan de wereldtop en zal de vorm van de dag bepalend zijn. Het staat buiten kijf dat het Japanse megatalent Sorato Anraku (pas 17 jaar oud) één van de absolute favorieten is. Hij heeft niet alleen zijn ervaren landgenoot Tomoa Narasaki te duchten, maar ook de levende legende Jakob Schubert uit Oostenrijk.
De reeks kanshebbers lijkt schier eindeloos, met Toby Roberts (Groot Brittanië), Dohyun Lee (Zuid-Korea) en de thuisfavorieten Jenft en Avezou die zeker genoemd moeten worden. En wat kan onze zuiderbuur Hannes van Duysen?! Ook hij kan op een goede dag voor een stunt zorgen.
Bij het speedklimmen is dit seizoen de langdurige hegemonie van de Indonesiërs ruw verstoord door de Amerikanen. Of één Amerikaan om precies te zijn: Sam Watson. Waar we de afgelopen seizoenen het wereldrecord stapje voor stapje onder de magische grens van vijf seconden zagen duiken, met dank aan mannen als Veddrig Leonardo (gekwalificeerd) en Kiromal Katibin (niet gekwalificeerd) knalde Watson het wereldrecord opeens naar een spectaculaire 4.79 seconden, op 12 april van dit jaar. Het levert hem de status van topfavoriet op, maar met één verkeerd geplaatste hand zal die droom in duigen vallen.
/origin-imgresizer.eurosport.com/2024/06/27/3994312-81061948-2560-1440.jpg)
Janja Garnbret won de laatste jaren alles wat los en vast zat.
Foto: Getty Images
WAAR KIJK JE?
Eurosport en HBO Max zenden tijdens de Olympische Spelen van Paris 2024 de strijd om goud, zilver en brons live uit. Net als in Tokio en Peking brengen we je met een groot team van experts en commentatoren alle wedstrijden in Parijs live met alle emoties, reacties, analyses en achtergronden. Volg je ons nieuwe kanaal op Whatsapp al?
Advertentie
Advertentie