Olympische Teams van Toen: Groot-Brittannië 2012

Waar de Premier League al wat langer de place to be is voor buitenlandse topvoetballers, is de Engelse revolutie relatief nieuw. Met internationale uitblinkers als Raheem Sterling, Harry Kane, Marcus Rashford, Jadon Sancho en Trent Alexander-Arnold heeft nu ook het Engelse landenvoetbal het heden én de nabije toekomst. Maar we hoeven niet ver terug in de tijd te gaan voor een geheel andere situatie. Want op de Spelen in Londen van 2012, waar Groot-Brittannië op eigen bodem de ene na de andere medaille veroverde (65 in totaal), flopte een van de meest ambitieuze Olympische projecten van het thuisland. In Londen werd de prijs van de alsmaar internationalere, poenigere Premier League op pijnlijke wijze duidelijk: in het geboorteland van de voetbalsport schoot Team GB te kort. Waar succes van deze ploeg een signaal had kunnen afgeven dat Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland op sportvlak de onderlinge geschillen naast zich kunnen leggen, bleek het uitblijven van prestaties in 2012 de opmaat voor meer focus op homegrown talenten in de eigen clubcompetitie.

Na het slagen van het Olympische bid van Londen, liggen er al snel plannen op tafel om op de Spelen in 2012 uit te komen met een Groot Brittannisch team, in plaats van een ploeg met alleen maar Engelsen. Eén groot probleem hierbij: de voetbalbonden van Schotland, Wales en Noord-Ierland zijn hier vanaf dag 1 mordicus op tegen. Alleen de FA, de Engelse voetbalbond, ziet als organisatie iets zitten in een gemeenschappelijk team op de spelen. Een sportief plan vervalt al snel in een politieke kwestie, waar de lijnen in het zand diep getrokken zijn. Maar waar de bonden en politici elkaars bloed wel kunnen drinken, blijken de voetballers zelf een stuk redelijker. De vier grootste voetballers uit Wales - Ryan Giggs, Gareth Bale (die voortijdig moest afhaken met een rugblessure), Aaron Ramsey en Craig Bellamy - spreken hardop de wens uit om mee te willen doen onder de Britse vlag aan de Spelen.

Waar de op de Spelen absente Bale later met Wales interlandsuccessen zou boeken, was Londen 2012 een uitgelezen kans voor ervaren sterren voor Giggs (38 jaar) en bad boy Bellamy (33 jaar) om ondanks hun Welsh nationaliteit een keer uit te komen op de Spelen. Het duo oude rotten vormde met Ramsey, degelijke back Neil Taylor (Swansea toentertijd, Aston Villa nu) en frivole spelmaker Joe Allen (toen Swansea, nu Stoke City) een vijfkoppige delegatie uit Wales in de achttien spelers tellende Olympische selectie.

De derde dispensatietroef gebruikte Olympische trainer Stuart Pearce op aan Micah Richards, die toen nog te boek stond als het grootste verdedigingstalent in Engeland. Niet alleen Richards had te maken met een hoog verwachtingspatroon dat niet zou stroken met zijn latere carrière en prestaties. Daniel Sturridge, Ryan Bertrand (beiden Chelsea toentertijd), Steven Caulker, Danny Rose (beiden Tottenham) en Tom Cleverley (Manchester United) hadden in eigen land - bij het uitblijven van binnenlands talent - de status die bewezen supertalenten als Sancho, Alexander-Arnold en Rashford nu genieten, terwijl ze bij hun topclubs totaal niet de cruciale rol vervulden die de talenten van nu hebben. De oneerlijke verwachtingen die er op stervelingen Richards (voor zijn dertigste gestopt na aanhoudend blessureleed), Caulker (bij Alanyaspor toe aan zijn tiende profclub) en Cleverley (inmiddels wisselspeler bij Watford) geprojecteerd werden, vormen een groot deel van de verklaring voor het uitblijven van Olympisch succes op de Spelen van 2012.

Een paar maanden voor zijn 39ste verjaardag krijgt Giggs, de beste speler in de voetbalgeschiedenis van Wales, dan eindelijk de kans die hij in de 22 illustere profseizoenen altijd was misgelopen door de magere spelersoogst in zijn geboorteland: schitteren op een eindtoernooi. Hoewel Giggs in 2012 door zijn leeftijd en 973 profduels voor Man United en Wales in de benen een geheel ander type speler is dan de linksbenige vleugelflitser in zijn hoogtijdagen, bouwt bondscoach Pearce in de eerste twee duels zijn elftal rondom de zwijgzame technicus. In het openingsduel met Senegal start Giggs als meest vooruitgeschoven pion op een driemansmiddenveld; door Rose (van nature een linksback) op linksvoor te laten starten, zorgt Pearce ervoor dat Giggsy zich niet over de kop hoeft te lopen op het middenveld. In groepsduel nummer twee, tegenover de Verenigde Arabische Emiraten, speelt Giggs hangend op rechts. Waar de bedrijvige Bellamy op links continu de diepte zoekt met loopacties, sloft Giggs op de andere flank gemoedelijk rond, op zoek naar die paar momenten waarmee hij met zijn technische klasse het verschil kan maken.

Maar vanaf het derde duel komt het risico bovendrijven van een sterrenrol voor een speler die zó veel jaren al zó veel verantwoordelijkheid en speelminuten te verduren had gehad in de top. In het afsluitende groepsduel met Uruguay krijgt Giggs nog ‘rust’, maar ook in de kwartfinale tegen Zuid-Korea is de begaafde Welshman niet fit genoeg om een volledige wedstrijd mee te doen. Giggs lost in de 85ste minuut zijn landsgenoot Bellamy af, om in de verlenging zijn laatste minuten als landenteamspeler te maken.

In de twee wedstrijden waarin Giggs wél vanaf het startsignaal meedoet, grijpt hij de hoofdrol. In het openingsduel met Senegal, gespeeld op zijn Old Trafford, volleert Bellamy na twintig minuten de 1-0 binnen, nadat Giggs’ indraaiende vrije trap richting vijfmetergebied niet volledig weggewerkt wordt.

Toch mag Team GB van geluk spreken dat het met een 1-1 eindstand een punt aan de eerste groepswedstrijd overhoudt. Het is voor velen de eerste kennismaking met tegenwoordige Liverpool-superster Sadio Mané. De buitenspeler, die in aanloop naar de Spelen in zijn eerste profseizoen met FC Metz degradeerde uit de Franse Ligue 2, schittert op de heilige voetbalgrond in Manchester. Hoewel hij voor rust een megakans onbenut laat, door de bal over keeper Jack Butland naast het doel te wippen, stelt Mané in de slotfase met een bekeken steekpass ploeggenoot Moussa Konaté in staat om de terechte gelijkmaker binnen te werken.

In de tweede groepswedstrijd kroont Giggs zich na een kwartier spelen tot oudste doelpuntenmaker ooit op het Olympisch voetbaltoernooi (vanaf 23:25 in onderstaande video). De 38-jarige smaakmaker zet de aanval zelf op, door op het middenveld even een flits van zijn oude versnelling aan de bal te zien. Via Cleverley komt de bal op links bij Bellamy, die de bal hoog in het straschopgebied lobt, richting tweede paal. Giggs kopt binnen voor de 1-0. Na rust beslissen invallers Sturridge en Sinclair het duel, waar de 3-1 eindstand geen eer doet aan het grote onderlinge krachtsverschil.

Na een niet al te beste ouverture tegen een verrassend sterk Senegal, is de hype, die er voorafgaand aan het Olympisch voetbaltoernooi al was, in volle glorie terug na het derde groepsduel. Uruguay, dat door het meenemen van supersterren Luis Suárez en Edinson Cavani tot de topfavorieten op het toernooi behoort, wordt in het Millennium Stadium te Cardiff verrassend verslagen door de Britten, bij wie het veldspel tot dan toe wat stroperig en onsamenhangend had geoogd.

Sturridge, die in wedstrijd nummer twee nog zijn basisplaats had moeten afstaan aan Marvin Sordell - een spitsentalent dat door aanhoudende problemen met klinische depressies na deze Spelen nog slechts een half seizoen in de Premier League zou uitkomen, en in 2019 stopte met profvoetbal - beloont van dichtbij uitstekend voorbereidend werk van Allen, door de 1-0 binnen te glijden.

Hoewel de tweede helft bar weinig met voetbal te maken vanuit het oogpunt van de Britten, die met man en macht een slotoffensief van Uruguay afslaan door collectief ‘de bus te parkeren’ op eigen helft, gelooft het thuispubliek weer in Olympisch voetbalgoud door het positieve resultaat.

Een hosanna-stemming die in de kwartfinale abrupt tot een einde komt. Groot-Brittannië heeft in Cardiff alle moeite van de wereld met een positioneel ijzersterk spelend Zuid-Korea. De succesvolste clubspelers uit de Koreaanse selectie, Sung-yueng Ki (toen Celtic, nu Mallorca) en aanvoerder Ja-cheol Koo (toen Augsburg, nu Al-Gharafa) domineren de strijd op het middenveld. Via spits Ji-dong Won komt Zuid-Korea dan ook terecht op voorsprong. In dit duel lijkt Team GB een behoorlijk thuisvoordeel te bezitten. Arsenal-talent Ramsey mag in zijn geboortestad Cardiff voor rust tweemaal aanleggen vanaf elf meter, na twee zeer makkelijk gegeven strafschoppen. De eerste penalty verzilvert hij nog ternauwernood, maar bij de tweede pingel is de redding van keeper Sung-ryong Jung wél afdoende. Dat Team GB in 120 minuten tijd slechts één goal incasseert, is een klein wonder. In de penaltyreeks is het wachten tot de negende strafschop tot er iemand mist. Sturridge, in de groepsfase nog de held tegen Uruguay, is de ongelukkige.

Waar de rooskleurige vooruitzichten voor de nieuwe generatie met Sterling, Rashford, Sancho en Alexander-Arnold al na korte tijd als vanzelfsprekend voelen, door de status die deze sterren al op jonge leeftijd bij hun respectievelijk topclubs genieten, zijn de Spelen van 2012 een vaak vergeten reliek van een tijd - niet zo lang geleden - waarin de kloof tussen het Engelse clubvoetbal en het Engelse landenvoetbal gigantisch was.