The Ocean Race | "Elk team heeft na afloop een heel bijzonder verhaal" – Gerd-Jan Poortman

Dat de grootste oceaanrace ter wereld er weer aan zit te komen, doet Poortman in zijn handen wrijven. De 46-jarige ervaringdeskundige zou als geen ander moeten weten wat er de komende zeven maanden gaat gebeuren.

Maar, en dat is juist het mooie, eigenlijk weet niemand dat. Want The Ocean Race valt niet te voorspellen. Poortman: "Het enige dat je zeker weet is dat de deelnemers na afloop een heel bijzonder verhaal te vertellen hebben. Het verandert je leven. Dat maakt de race zo speciaal. Het is één groot avontuur, voor zowel de teams als de toeschouwers."

Het romantische beeld dat mensen hebben van zeilen rond de wereld haalt hij direct onderuit, zeker wanneer je kijkt naar de edities (2005-2006, 2008-2009 en 2014-2015) waaraan hij deelnam. "Binnen een week ben je het als deelnemer al helemaal beu. Er is maar een ding dat je overeind houdt en dat is de wil om te winnen."

The Ocean Race betekent immers keihard afzien. "De oceaan is imponerend en intimiderend. Je kunt je niet gemakkelijk wassen, het eten is niet lekker, je slaapt niet goed, je hebt altijd wel ergens pijn en het is vaak te koud of juist te warm. Maar dat is uiteindelijk ondergeschikt aan het einddoel."

Poortman, die in de editie van 2022-2023 het co-commentaar verzorgt bij Eurosport en discovery+, kan meepraten over ellende aan boord. Naast de hierboven beschreven ongemakken beleefde hij groot verdriet toen zijn maatje Hans Horrevoets in 2006 tijdens The Ocean Race overboord sloeg en om het leven kwam. Toch spreekt hij niet van een extreem gevaarlijke sport. "Bij wielrennen of bergbeklimmen zijn er vaker ernstige incidenten."

"Het voordeel is dat je tot de finishlijn extreem gefocust bent. Daarna bereik je binnen 100 meter de steiger. Als je daarna weer terug zou moeten, gebeuren er ongetwijfeld ongelukken. Dat zie je ook bij bergbeklimmers. De top van de berg is hun doel, maar daarna moeten ze ook weer terug. Terwijl de focus dan minder is."

De deelnemers aan de editie 2022-2023 hebben het qua comfort gemakkelijker. Dankzij de nieuwe Imoca 60-boten zitten de deelnemers voor het merendeel in een soort cockpit. "Het neemt iets van de charme weg. Je hoeft nauwelijks nog je zeilpak aan. Kacheltje aan, kerstboompje en muziekje erbij en varen maar", zegt hij gekscherend. "Wij moesten nog ouderwets golven koppen."

Daar staat tegenover dat het zeilen met de snelle Imoca 60-boten lichamelijk zwaarder is. Dit maakt The Ocean Race 2022-2023 tot een fysieke uitputtingsslag.

De nieuwe boten zijn ook kwetsbaarder. De foils (draagvleugels) laten de boot minder hellen en liften uit het water. Hierdoor kunnen de deelnemers enorme snelheden bereiken en is het logisch om te bedenken dat het 24 uursrecord gebroken gaat worden. Wanneer je dan ergens tegenaan klapt, is het natuurlijk serieus mis.

"Maar, daar hebben ze camera's voor bovenin de mast", zo stelt Poortman gerust. "Zij kunnen een mijl vooruitkijken en eventueel automatisch laten bijsturen wanneer er iets onverwachts op het pad komt."

Het doet de voormalig deelnemer pijn dat er geen volledige Nederlandse boot meedoet aan de Imoca 60-klasse. "Sailing Team NextGen heeft er alles aan gedaan, maar kreeg uiteindelijk het budget niet rond. Dit is een groot contrast met vroeger toen we zelfs twee boten konden afvaardigen."

Poortman kiest voor 11th Hour Racing als favoriet. "Zij hebben veel ervaring en kunnen profiteren van de lange voorbereidingstijd die zij hebben gehad."

Dat voordeel heeft Rosalin Kuiper niet. Onze landgenote stapt als enige Nederlandse deelnemer aan boord van het Duitse Team Malizia. "Ze is heel fanatiek en een echte teamplayer. Team Malizia kent zijn boot echter het minst goed. De laatste keer dat ik ze zag, vielen ze niet mee. Maar misschien hebben ze de kinderziekten er nu wel uit gekregen."

De co-commentator durft zich aan nog een voorspelling te wagen. "Vaak is het team dat de eerste etappe wint ook de eindwinnaar."

Nederland doet met Team Jajo (met onder anderen Jelmer van Beek en Bouwe Bekking) wel mee in de VO65 Sprint Cup, die alleen de Europese havens aandoet. "Ik schat ze hoog in. Ik vermoed dat ze de meeste concurrentie krijgen van Team Polen en de Portugezen van het Mirpuri Foundation Racing Team."

Voor de Imoca 60-boten hebben de ontwikkelaars meer vrijheden gekregen dan bij de traditionele VO65-boten. Hierdoor zijn er veel onderlinge verschillen en is de technologie extra interessant om je in te verdiepen. Als kenner kun je daar helemaal je ei in kwijt.

Je hoeft echter geen verstand van zeilen te hebben om The Ocean Race te kunnen volgen, vult Poortman aan. "Ook de human factor is interessant. Bijvoorbeeld hoe is het leven aan boord, hoe eten ze, hoe gaan ze om met kou en warmte, hoe werkt het wachtsysteem, wat doen de teams als er iets fout gaat, hoe werken ze samen? Er kan elk moment iets onverwachts gebeuren."

"De charme is dat de wedstrijd niet om 08:00 uur begint en in negentig minuten wordt beslist. Je kunt als toeschouwer kijken wanneer je wilt en zoeken naar de informatie die jij interessant vindt. Ook als publiek kun je op deze manier zeven maanden lang vol gas geven."

De organisatie heeft gezorgd voor uitdagende etappes met onder andere Den Haag als start- en finishplaats. De monsteretappe van Kaapstad naar Itajai over een recordlengte van maar liefst minimaal 12.750 zeemijl is iets om extra naar uit te kijken. Voor het publiek dan. "Dat wordt heel zwaar voor de deelnemers, al is het met de huidige Imoca 60-boten beter te doen dan met de VO65-boten waar je veel meer te maken had met de omstandigheden."

De kortere etappes zijn daarentegen ook de moeite waard. Poortman: "De deelnemers moeten daarin veel tactische keuzes maken over de te volgen route en wegblijven van de exclusion zones, de drukke vaargeulen waar ze niet mogen komen."

"Het kan ook zomaar gebeuren dat een schip in de laatste etappe van Den Haag naar Genoa op weg is naar de winst, maar vervolgens stil komt te liggen op de Middellandse Zee. Daar is het namelijk een echte drijfpartij. Dat kan een spannende ontknoping opleveren."

The Ocean Race 2022-23 volg je op de voet via de kanalen van Eurosport en discovery+. Dankzij de widget kun je tijdens de zeven etappes zelfs live bijhouden waar ergens op een oceaan of zee de boten precies varen en met welke snelheid. De strijd tegen de elementen in deze gruwelijke zeilrace vormt een ongekende uitdaging en levert zeer spectaculaire beelden op, die we volop met jullie delen. Het commentaar wordt verzorgd door Robbert Reimering en oud-deelnemer Gerd-Jan Poortman.