Beijing 2022 | Alles wat je moet weten over schansspringen op de Olympische Spelen

Geupdate 24/01/2022 om 19:03 GMT+1

Zo lang mogelijk zweven in de lucht en vooral zo ver mogelijk. Het liefst ook technisch perfect en aerodynamisch, rekening houdend met de wind. Schansspringen is net zo spectaculair als complex. Tijdens de Olympische Spelen in Peking zie je op Eurosport en discovery + elke sprong van de aanloop en afzet tot de vlucht en de landing.

Schansspringen staat altijd garant voor mooie foto's en heeft meer diepgang dan je denkt

Foto: Getty Images

Wat: Schansspringen
Waar: National Ski Jumping Centre (Zhangjiakou)
Wanneer: Zaterdag 5 februari tot en met maandag 14 februari
Waar te zien: Eurosport 1 & discovery+
Deelnemers met Nederlands tintje: Sara Marita Kramer

Schansspringen levert altijd prachtige plaatjes op, maar ook jurybeoordelingen, Telemark-landingen, coaches die met een vlaggetje zwaaien en hier en daar een valpartij. Ook weet iedereen dat Primoz Roglic een verleden heeft als schansspringer voordat hij besloot over te stappen naar wielrennen.

Maar hoe zitten de regels van de sport in elkaar, wat is een K-punt en waar let de jury allemaal op bij het geven van zijn beoordelingen? Vergeet ook de rol van de wind niet. Na het lezen van dit artikel onderschat je niets meer, omdat je dan alles weet over schansspringen, dat een zeer populaire sport is in vooral Duitsland, Japan, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Slovenië, Slowakije, Rusland en Tsjechië.

4 Hills | Kobayashi zet winnende reeks voort in Garmisch-Partenkirchen

Beijing 2022

Beijing 2022 | Sara Marita Kramer ging door een diep dal na missen Olympische Spelen

18/02/2022 om 17:13

Jury

Het is sowieso goed om te weten dat niet alleen de afstand telt. Ook de techniek wordt beoordeeld. De jury let op aanloop, afzet, vlucht en landing. Ver springen en een goede technische uitvoering door mooi en stabiel in de lucht te hangen, is de juiste combinatie onderweg weg naar succes.

De jury heeft niet alleen oog voor de sprong. Van groot belang is namelijk het K-punt, dat verschilt tussen de grote schans en de kleine schans. Het K-punt is een vooraf bepaalde afstand die goede springers onder normale omstandigheden en zonder risico moeten kunnen springen. Voor elke meter extra wordt 1,8 punt bijgeschreven, voor elke meter minder volgt 1,8 punt aftrek.

De vijf juryleden geven ook tussen de 0 en 20 punten voor de uitvoering van de sprong, waarbij de juryleden de score baseren op de techniek. De hoogste en laagste score strepen zij weg, waarna zij de gemiddelde score optellen bij de sprongafstand. Eventueel rekenen zij nog plus- of minpunten door de wind.

Het lastige is dat de wind van ongekende invloed is, maar ook een onzichtbare factor vormt. Wist je bijvoorbeeld dat schansspringers verder kunnen springen dankzij tegenwind? Omdat de schans van de berg afloopt, komt de wind dan als het ware van onderen.

Tegenwind die op weerstand stuit van de helling stuwt je omhoog, waardoor de deelnemer verder kan springen. Omgekeerd wil je geen wind mee, omdat je dan naar beneden wordt gedrukt. Een klein beetje wind mee of tegen kan bij een sprong zo een verschil van twintig meter opleveren. Precies daarom is vlak voor de afzet sprake van contact tussen coach en springer om zo optimaal mogelijke wind te vangen.

Explainer | Afstand en technische uitvoering belangrijk bij schansspringen

V-vorm

Direct na de aanloop in aerodynamische houding – waarbij snelheden tussen de 80 en 100 kilometer per uur worden behaald – en de afzet legt de deelnemer zijn of haar lichaam zo ver mogelijk voorover, het liefst evenwijdig aan de ski’s. Deze kunnen zij parallel houden of in een V-vorm. Vroeger was de parallelvorm de standaard, maar eind jaren tachtig demonstreerde Jan Boklöv voor het eerst de V-vorm.

Verschillende tests in de windtunnel wezen uit dat je op die manier 28 procent meer wind vangt. De jury nam dit voor kennisgeving aan, maar deelde er niet direct punten voor uit. Zo kon het gebeuren dat pas bij de Olympische Spelen van 1992 de V-vorm voor het eerst medailles opleverde. Overigens kan het in de laatste fase van de vlucht slim zijn om de ski’s toch weer parallel te houden. Dit vanwege de vertragende werking van deze techniek en dus een grotere kans op een veilige landing.

De armen achterwaarts langs het lichaam plaatsen is al veel langer gemeengoed. Dit wordt niet zonder reden de Däscherstijl genoemd. Het was namelijk Andreas Däscher die dit al in de jaren vijftig voor het eerst deed. Met je armen achterwaarts langs het lichaam kun je de lucht beter geleiden en bovendien is het op die manier mogelijk om bij te sturen, door te spelen met de precieze plaatsing van je armen.

Techniek speelt ook een belangrijke rol bij de landing. Je kent vast de term Telemark-landing, waarbij de sprinter extra ver door één been buigt. Alsof hij/zij een aanzoek doet aan de jury. De Telemark-landing is moeilijker dan een gewone landing, waarmee de deelnemer aantoont dat er sprake is van volledige controle.

Kobayashi demonstreert hier overduidelijk de V-vorm en het bijsturen met de handen

Foto: Getty Images

De wedstrijden

Schansspringen bestaat al sinds het begin van de negentiende eeuw. De deelnemers sprongen toen over stapels hout en daken. Dit vond plaats in… Telemark! De eerste gemeten sprong dateert van 1808, de eerste wedstrijd vond plaats in 1862 en in 1879 werd in Oslo de eerste serieuze schans gebouwd.

Schansspringen is nog een beetje ouderwets. Het eerste WK voor vrouwen dateert van 2009 en pas sinds Sochi 2014 – negentig jaar na de mannen! – is de sport olympisch voor vrouwen. Zij komen in Peking alleen in actie op de normale schans (90 meter). De mannen strijden om twee olympische titels: de normale schans en de grote schans (120 meter). Daarnaast zijn er landenwedstrijden: voor mannen en gemengde teams (nieuw in 2022).

Bij de individuele mannenwedstrijd plaatsen de beste vijftig deelnemers van de kwalificatie zich voor de finale. De vrouwen gaan direct van start met de finale. In omgekeerde volgorde – dus met de beste als laatste – springen zij twee keer. De jury telt de behaalde punten bij elkaar op. De springer met het hoogste totaal pakt het goud.

De landenwedstrijden kennen min of meer dezelfde opzet, maar in blokken, waarbij de sprongen van het laatste blok zo zijn ingedeeld dat de leider na drie blokken het vierde blok afsluit. Op die manier blijft het spannend tot het einde.

Marita Kramer behoort absoluut tot de kanshebbers bij de vrouwen

Foto: Getty Images

Legendes

Schansspringen op de Olympische Spelen heeft een prachtige historie. De grote sportheld is Matti Nykanen. De Fin won vier keer olympisch goud, vijf wereldtitels en twee keer de Vierschansentournee. In Calgary (1986) was Nykanen de eerste schansspringer ooit die goud won op zowel de normale als de grote schans. Het leverde hem in Finland een status op die in Nederland te vergelijken is met die van Johan Cruijff.

Nykanen had veel problemen met zijn bekendheid. Na zijn actieve carrière kwam hij veel negatief in het nieuws door onder andere alcoholproblemen en echtscheidingen. Ook begon hij een nieuwe carrière als onder andere stripper en zanger. Nykanen kwam in 2019 plotseling te overlijden.

Beijing 2022 | Waarom Matti Nykanen wordt beschouwd als de beste schansspringer ooit

Fameus is ook het verhaal van Masahiko Harada. In 1994 had de Japanner een sprong nodig van 110 meter om het goud voor Japan in de landenwedstrijd binnen te halen. Een makkie, zo leek het, omdat hij bij zijn eerste poging 122 meter had gehaald. Harada ging echter ten onder aan de druk en kwam niet verder 97,5 meter. Japan won ‘slechts’ zilver.

Daarom was goud in de landenwedstrijd tijdens de Spelen in eigen land (1998) het ultieme doel van de hele natie. Op de normale schans leek Harada op weg naar goud, maar door een mindere tweede sprong gaf hij het wéér weg. Hij moest genoegen nemen met brons.

Dit maakte Harada helemaal goed tijdens de landenwedstrijd. De Japanner kwam tot een fabuleuze 137 meter en legde daarmee de basis voor de zo gewenste gouden plak voor Japan. Huilend van geluk stond hij na afloop de pers te woord.

Favorieten bij de mannen

Kamil Stoch won goud tijdens de laatste twee Olympische Spelen op de grote schans. In Sotsji (2014) won de Pool tevens de wedstrijd op de normale schans. Met nieuwe successen kan hij de legendarische Nykanen evenaren of zelfs voorbij. Dit seizoen is Stoch echter niet in beste vorm. De titelverdediger verliet vroegtijdig de Vierschansentournee en maakte onlangs bekend dat hij kampt met een enkelblessure. Zijn deelname aan de Olympische Spelen is hierdoor ernstig in gevaar.

Simon Amman heeft net als Nykanen vier keer goud achter zijn naam. Hij won zowel op de normale als grote schans in 2002 en 2010. De inmiddels veertigjarige Zwitser gaat op voor zijn zevende (!) Olympische Spelen, maar behoort niet meer tot de favorieten.

De meeste ogen zijn daarom gericht op Ryoyu Kobayashi. De Japanner gaat dit seizoen aan de leiding in de wereldbeker en won de prestigieuze Vierschansentournee.

4 Hills | Kobayashi wint in Bischofshofen en blijft op koers voor herhaling huzarenstukje

Favorieten bij de vrouwen

Met Marita Kramer als topfavoriet bij de vrouwen kunnen we ‘gekleurd’ naar schansspringen kijken. Op jonge leeftijd verhuisde zij met haar familie vanuit Apeldoorn naar Oostenrijk, zoals was te zien in het populaire tv-programma 'Ik Vertrek'. Eigenlijk is Kramer dus 'gewoon' Nederlands, maar ze komt uit onder de Oostenrijkse vlag omdat die bond haar faciliteiten kan bieden die ons land niet voorhanden heeft.

Zonde, anders had Nederland misschien wel een extra olympische medaille kunnen bijschrijven. Ze gaat dit seizoen aan de leiding in de wereldbeker en won bovendien het Silvestertoernooi, de vrouwelijke variant van de Vierschansentournee.

De Noorse regerend olympisch kampioen Maren Lundby slaat dit seizoen opvallend genoeg over. De concurrentie lijkt daarom vooral te komen van de Duitse Katharina Althaus en regerend wereldkampioene Ema Klinec uit Slowakije.

Beijing 2022 | Maak alvast eventjes kennis met Sara Marita Kramer

Landenwedstrijden

De landenwedstrijden lijken vooral strijd op te gaan leveren tussen Oostenrijk en Duitsland. De laatste twee wereldtitels bij de mannen en de gemengde teams gingen naar onze oosterburen.

In de wereldbeker was Oostenrijk dit seizoen echter twee keer de Duitse heren de baas. Noorwegen verdedigt bij de mannen de olympische titel.

Agenda

Zaterdag 5 februari: normale schans vrouwen
Zaterdag 5 februari: kwalificatie normale schans mannen
Zondag 6 februari: finale normale schans mannen
Maandag 7 februari: gemengde teams
Vrijdag 11 februari: kwalificatie grote schans mannen
Zaterdag 12 februari: finale grote schans mannen
Maandag 14 februari: landenwedstrijd mannen

Waar kijk je?

De openingsceremonie van de Olympische Spelen is op vrijdag 4 februari 2022 live te zien op Eurosport en op discovery+. Vanaf dat moment kun je ruim twee weken lang genieten van live wintersport via onze kanalen.

Beijing 2022