Snooker | Wat zijn de regels, wie zijn de toppers, hoe werkt een 147? Dit moet je weten!

Biljarten is al eeuwen een populaire sport, maar over het algemeen wordt aangenomen dat snooker rond het einde van de negentiende eeuw is ontstaan. In de jaren '30 nam de sport een grote vlucht doordat snookerlegende Joe Davis in 1928 de aanzet gaf tot het eerste wereldkampioenschap. In die jaren was snooker nog een sport van amateurs, totdat in 1968 de WPBSA (World Professional Billiards and Snooker Association) werd opgericht.

Snooker wordt gespeeld op een tafel van 356,87 cm lang en 177,80 cm breed. Dat is een aanzienlijk stuk groter dan een pooltafel, die 2,5 meter bij 1,4 meter is. De ballen bij snooker zijn ook kleiner dan de ballen bij pool, namelijk 5,2 centimeter ten opzichte van 5,7 bij pool.

Een snookertafel heeft vier hoekpockets en twee middenpockets. Pockets zijn de gaten waarin de ballen gestoten moeten worden. Daarnaast heeft de tafel twee lange en twee korte zijkanten, ook wel banden genoemd.

Spelers spelen snooker met een keu, een lange van hout gemaakte cilindervormige stok met een zogenaamde pomerans (stootkussen) aan het einde. Op deze pomerans wordt door de spelers blauw gekleurd krijt aangebracht die voor een goed contact zorgt tussen de pomerans en de witte bal.

Als een speler door de lengte van de tafel niet met zijn keu bij de witte bal kan komen, heeft hij ook nog een aantal hulpstukken tot zijn beschikking. Het belangrijkste hulpstuk is de 'rest,' een verlengstuk waar de keu van een speler op gelegd kan worden zodat de speler bij de witte bal kan. Een ander hulpstuk is de 'spider,' die gebruikt wordt als de witte bal over een lange afstand vlak achter een andere bal ligt, waardoor de speler van boven naar beneden moet stoten. De 'swan' is vergelijkbaar met de spider, maar deze heeft een langer uiteinde dan de spider. De swan wordt maar heel zelden gebruikt.

In snooker wordt er gespeeld om zogeheten frames. Een frame is ongeveer hetzelfde als een game bij tennis of een leg bij darts. Als je aan het einde van een frame meer punten hebt gehaald dan je tegenstander, win je het frame.

In de meeste rankingtoernooien speelt men vaak een 'best of 7,' wat betekent dat de speler die als eerste vier frames heeft gewonnen de wedstrijd wint. In de grote toernooien, zoals bijvoorbeeld op het wereldkampioenschap, wordt er in de eerste ronde al een best of 19 gespeeld. De speler die dan dus als eerste tien frames heeft gewonnen, wint de wedstrijd.

Aan het begin van een frame liggen er 22 ballen op tafel, waarvan er vijftien rood zijn, plus één gele, één groene, één bruine, één blauwe, één roze, één zwarte en één witte. De witte bal, ook wel de cueball genoemd, is de belangrijkste bal op tafel, want alleen met die bal stoten de spelers. Als iemand een 'kleur' moet spelen, dan wordt daarmee bedoeld dat hij of zij een zwarte, roze, blauwe, bruine, groene of gele bal moet spelen. Deze kleuren liggen op een vaste plek op de tafel (zie afbeelding hieronder). De rode ballen liggen in een driehoekige vorm recht onder de roze bal. Als je aan de beurt komt moet je altijd als eerste een rode bal proberen te potten. Slaag je daarin, dan moet je één van de zes kleuren kiezen om je break (serie van achter elkaar gepotte ballen) voort te zetten. Het is verboden om na een rode wederom een rode bal te potten.

Rode ballen komen niet terug op tafel nadat ze gepot worden, kleuren wel. Wanneer een kleur wordt gepot, wordt deze door de scheidsrechter teruggelegd op zijn eigen spot (plek). Het kan voorkomen dat deze spot niet vrij ligt omdat er andere bal ligt. In dat geval wordt de gepotte kleur op de vrije spot gelegd van de kleur die het meest waard is.

Spelers scoren één punt voor het scoren van een rode bal. De zwarte bal is het hoogste aantal punten waard (7), gevolgd door roze (6), blauw (5), bruin (4), groen (3) en geel (2). Je kunt ook punten scoren doordat je tegenstander een 'foul' maakt, bijvoorbeeld als hij of zij een kleur raakt terwijl hij een rode moet spelen. De ander krijgt dan een straf van vier punten. Raakt je tegenstander echter eerste de blauwe bal, dan krijgt de ander vijf punten. Gebeurt hetzelfde bij de roze, dan krijgt de ander zes punten en bij zwart is de beloning zeven punten.

Je wint een frame dus door ballen te potten, breaks te maken en uiteindelijk meer punten te scoren dan je tegenstander, maar een andere zeer belangrijk aspect van snooker is het verdedigen.

Omdat de tafel zo groot is, is er soms geen mogelijkheid om een rode bal te potten. Het doel is dan om een goede verdedigingsstoot te maken. De beste uitkomst van een verdedigingsstoot is als de witte bal achter één van de zes kleuren komt te liggen. De tegenstander ligt dan 'gesnookerd,' wat betekent dat hij of zij niet direct een rode bal kunnen bereiken, maar één of meerdere banden moeten gebruiken.

Wanneer een speler een break maakt van 100 punten wordt dat een century genoemd. Jarenlang stond de Schot Stephen Hendry bovenaan het klassement van de meeste centuries, maar hij werd in 2015 ingehaald door de Engelsman Ronnie O'Sullivan. In 2019 maakte O'Sullivan zijn duizendste century tijdens het Players Championship in Preston.

De hoogste break die een speler kan maken is een 147 break (uitgesproken als one-four-seven). Een 147, ook wel maximum genoemd, wordt vanwege de moeilijkheid vaak vergeleken met een 9-darter bij darts en een hole in one bij golf, maar waar bij darts negen perfecte pijlen nodig zijn en bij golf slechts één perfecte bal geslagen moet worden, moet een snookerspeler 36 perfecte shots spelen. Een 147 kan alleen gemaakt worden als een speler achter elkaar vijftien rode ballen met vijftien zwarte ballen combineert, en daarna de resterende zes kleuren pot op volgorde van laag naar hoog.

Op dit moment zijn er in totaal 202 maximums (147 breaks) gemaakt in professionele wedstrijden. De allereerste op televisie uitgezonden 147 werd gemaakt door snookerlegende Steve Davis tijdens de Lada Classic in 1982.

Drie jaar daarvoor had Davis' tegenstander John Spencer al een 147 gemaakt op een televisietoernooi, ware het niet dat het camerapersoneel tijdens die wedstrijd in de McDonalds zat te genieten van de lunch en de 147 dus niet live registreerden op tv.

De meest recente 147 werd gemaakt door de Thai Noppon Saengkham tijdens de kwalificaties voor het komende WK. De laatste 147 op een WK werd gemaakt door Mark Selby, die vorig jaar tijdens de finale tegen Luca Brecel een historische maximum produceerde. Nooit eerder had iemand namelijk een maximumbreak gemaakt tijdens de finale van het WK.

Één van de bekendste 147's werd in 2014 door Ronnie O'Sullivan tijdens de finale van de Welsh Open gemaakt. In een uitverkochte zaal speelde 'The Rocket,' zoals zijn bijnaam luidt, de wedstrijd uit door een

. Na het potten van de laatste zwarte ontplofte het publiek en gaf het O'Sullivan een minutenlange staande ovatie.

Een snookerseizoen begint doorgaans in augustus en eindigt met de finale van het WK in mei. Tijdens het seizoen zijn er bijna elke week toernooien te zien. De drie belangrijkste toernooien, ook wel de 'Triple Crown Events' genoemd zijn de UK Championships in december, de Masters in januari en het WK in april/mei. Tussendoor zijn er over het gehele seizoen tientallen rankingtoernooien waarmee spelers kunnen klimmen op de 'Order of Merit,' de wereldranglijst.

Op dit moment staat de Engelsman Ronnie O'Sullivan bovenaan de wereldranglijst, gevolgd door zijn landgenoten Judd Trump en de Noord-Ier Mark Allen.

Joe Davis is één van de eerste legendes. Hij organiseerde het eerste wereldkampioenschap en kocht een trofee die nu nog steeds wordt gebruikt als prijs voor het winnen van het WK. In de jaren '70, toen snooker net professioneel werd, domineerde Ray Reardon de sport. De speler uit Wales won in dat decennium maar liefst zes wereldtitels. In de jaren '80 was de Engelsman Steve Davis de grootste. Hij won net als Reardon zes wereldtitels.

Één decennium later domineerde Stephen Hendry de sport, en hij staat nog altijd bekend als de 'King of the Crucible,' want de Schot won liefst zeven wereldtitels. Hij werd zo genoemd omdat de Crucible het theater is waar elk jaar het WK wordt georganiseerd. Dat aantal werd in 2022 echter geëvenaard door Ronnie O'Sullivan, die dat jaar ook zijn zevende titel in Sheffield won.

Een aantal Eurosport-analysten discussieerden een aantal jaar geleden over de beste snookerspelers aller tijden.

De Belgische wereldkampioen Luca Brecel kan in Sheffield de eerste speler worden die zijn eerste wereldtitel verdedigt, maar de concurrentie is moordend. Het ultieme seizoenseinde in de Crucible is natuurlijk te volgen via Eurosport en discovery+. Mis niets van Ronnie O'Sullivan, Mark Selby, Mark Williams, John Higgins, Judd Trump en alle andere tovenaars van het groene laken! Volg je ons nieuwe kanaal op Whatsapp al?