Eurosport XI: 1990-1999

Peter Schmeichel was zijn tijd ver vooruit. Hoewel hij ook naar alle klassieke maatstaven - lang, positioneel slim, flitsende reflexes, gedecideerd bij voorzetten - een topkeeper was, liet hij vooral als sweeper keeper mogelijk was als je als goalie van het gebaande pad af durfde te gaan. Schmeichel’s ‘handbal-redding’, waarbij hij als een uitgerekte octopus op aankomende spitsen afstormde, is het soort karakteristieke actie dat we een kwart eeuw later nog steeds herinneren. Daarnaast is er vrijwel geen andere keeper te vinden die zó lang zó belangrijk is geweest voor de allerbeste teams van het moment: waar Schmeichel was, werd gewonnen.

Doorgaans is er voor intellectuelen maar korte tijd plek in het absolute topvoetbal. Maar diepe denker Lilian Thuram is de uitzondering. Thuram had alles: snelheid, techniek, kracht en overzicht. Maar wat vooral opvalt aan Thurams loopbaan is de consistentie: bij vier verschillende topclubs (Monaco, Parma, Juventus en Barça) kwam hij tot een duizelingwekkend totaal van 683 officiële duels - en dat naast 142 caps (tussen 1994 en 2008) voor een dominant Frans nationaal elftal. Evenals doelman Schmeichel, wiens zoon Kasper al jaar en dag de betrouwbare sluitpost van Leicester City is, beleeft Thuram junior momenteel ook successen in het internationale topvoetbal: zoontje Marcus is dit seizoen een van de grote uitblinkers bij het verrassend presterende Borussia Mönchengladbach.

The Rock was jaar in, jaar uit het toonbeeld van een topvoetballer. Beresterk, hyper-atletisch, een intense mandekker en altijd goed voor een hoog basisniveau. Desailly’s intelligente spel, goede balbehandeling en uithoudingsvermogen lieten hem in zijn lange loopbaan in de top vele rollen op zich nemen: bij Champions League-winnaar Olympique Marseille was hij een centrumverdediger die behalve met zijn duelkracht ook uitblonk met imposante rushes naar voren; om optimaal te renderen in het waterdichte verdedigingsspel van Milan turnde hij zich om tot balafpakkende midmid; als doorgeslepen veteraan bij Chelsea verdeelde hij juist het spel vanuit de laatste linie.

Desailly volgde als verdediger-omgeturnd-in-midmid bij Milan misschien wel de beste ooit in deze rol op. Frank Rijkaard was tussen 1980 en 1995 anderhalf decennium absolute wereldtop. Voor de jongere lezers die Rijkaard nooit hebben zien spelen: denk Frenkie de Jong, met het atletisch vermogen van een Paul Pogba en het defensieve bewustzijn van een N’golo Kanté. Hoewel Rijkaard zijn allerbeste spel vertoonde als controleur, krijgt hij in dit sterrenelftal een plekje centraal achterin, waar hij - evenals op het EK ‘88 - in zijn laatste profseizoen met Ajax de Champions League won tegen oud-werkgever Milan.

Een van de weinige écht makkelijke keuzes in dit elftal. Hoe goed en constant was Maldini? Hij had evengoed in het elftal van de jaren ‘80 of jaren ‘00 kunnen zitten én deed dat in een loopbaan waarin hij op alle vier posities in de achterhoede heeft gespeeld.

Ah! Een eerste verrassing in dit All-Star-Team van de 90’s. Dat de herinnering aan het dominante spel van Matthias Sammer wat vertroebeld is, heeft drie redenen. Allereerst brak hij ‘aan de andere kant van de Muur’ als topspeler door, bij Dynamo Dresden. Daarnaast blonk Sammer uit in een periode dat de rivaliteit met het Duitse voetbal hier in Nederland nog een stuk meer leefde. En ook het feit dat Sammer een Van Basten-achtig plots einde van z’n korte doch illustere carrière kende, toen hij in 1998 op dertigjarige leeftijd door aanhoudend blessureleed moest stoppen met profvoetbal, maakt hem anno nu onderschat. Maar mid-jaren negentig waren er weinig spelers beter dan Sammer, die een gewonnen EK in 1996 opvolgde met het binnenslepen van de Ballon d’Or en een verrassende eindwinst in de Champions League met Borussia Dortmund in het daaropvolgende jaar. Sammer zou nu te boek staan als een regista, een teruggetrokken spelmaker, een rol die later met verve door landgenoten Bastian Schweinsteiger en Toni Kroos op soortgelijke manier zou worden ingevuld in Die Mannschaft.

Hoewel Zidane’s beste jaren als clubvoetballer pas na de eeuwwisseling zouden komen bij Real Madrid, vond het absolute hoogtepunt in de glansrijke loopbaan van de nummer tien der tienen plaats in 1998. Op het WK had Zidane tot aan de finale nog niet gescoord, hoewel hij als creatieveling de vormgever was van het Franse succes op het toernooi. Maar toen was daar 12 juli 1998. Locatie: Stade de France. Voor het eigen publiek versloeg Frankrijk aan de hand van twee schitterende kopgoals van ZiZou een sterk Brazilië overtuigend met 3-0. Hoewel het inmiddels veertien jaar geleden is dat hij stopte, brandt de herinnering aan Zidane’s spel nog fel op het netvlies van elke voetballiefhebber: lang, sierlijk, geweldig rechterbeen, geweldig linkerbeen, de balkunsten van een straatvoetballer, de dodelijkheid van een voetbalrobot, sterk in de duels, altijd oog voor een openstaande teamgenoot. Zidane is de kapitein van dit 90’s-team.

Evenals bij de andere spelmaker van dit team, Zidane, had je Nedved net zo goed in de Eurosport XI van de Jaren ‘00 kunnen plaatsen zonder enige klachten te ontvangen. Immers, pas ná 2000 zou Nedved zijn eerste Italiaanse werkgever naar een landstitel leiden, om vervolgens acht jaar lang een van dé supersterren te zijn bij een oppermachtig Juventus. Maar qua impact was Nedved een fenomeen in de jaren negentig: een spelmaker die evengoed was in het centrum als op beide flanken, met een vernietigend hard schot, sierlijke dribbels en vinnige steekpassjes in beide voeten, die óók nog eens werkelijk onvermoeibaar was als loper. Nedved was een machine.

In het topvoetbal moet je, met het oog op de collectieve herinnering, een beetje mazzel hebben met je geboorteplaats. Ryan Giggs had dat niet. De enige reden dat we Giggs, die tussen 1991 en 2014 een duizelingwekkende 23 (!) seizoenen tot een van de allerbeste spelers van een van de allerbeste clubs op aarde behoorde, nog altijd ietwat onderschatten. Was hij niet in Wales, maar Engeland geboren, dan had hij The Three White Lions hoogstwaarschijnlijk naar meer interland-succes geleid dan uiteindelijk het geval was, en zou hij meer respect bij het grote publiek krijgen voor zijn schier onevenaarbare voetballoopbaan. Giggs was het schoolvoorbeeld van een klassieke linksbuiten: een betoverende dribbelaar, razendsnel en dodelijk met zijn verfijnde linkervoet.

De blessures… Die verdomde blessures. Kijk naar de beelden van een Ronaldo als tiener en jonge twintiger, en het is moeilijk om buiten Lionel Messi een speler te bedenken die zó vaak en zó dominant in staat was om ons zó te betoveren.

Brazilië had een redelijke voorhoede in de jaren ‘90, kun je wel stellen. Voor PSV, Barcelona en Valencia kwam charmeur Romário in 225 officiële duels tot 173 goals; een moyenne waarmee hij ‘s werelds dodelijkste goalgetter van het moment was. En bedenk dan daarbij dat de kleine Romário, door Cruijff ooit omschreven als ‘het genie van het strafschopgebied, in de competitie in eigen land eigenlijk nóg beter was, met 506 officiële goals achter zijn naam in clubverband en een verbijsterende 55 interlandgoals.