Giro d'Italia | Waarom draagt de leider roze en welke truien staan er nog meer op het spel?

Leiderstruien zijn gemeengoed in het wielrennen. De klassementsleider draagt een andere (vaak) opvallende kleur. Het is een eer om dit tricot na de etappe bemachtigd te krijgen en er natuurlijk de andere dag in te rijden.

Toch is dit niet altijd vanzelfsprekend geweest. In de eerste jaren vonden de klassementsleiders het niet eerlijk. Met een andere trui aan vielen ze meer op. En probeer dan maar eens ongemerkt te ontsnappen!

De leider in de Tour de France rijdt in het geel en in de Vuelta is dit (na meerdere wisselingen) rood. De Giro d'Italia staat dan weer in het teken van de roze trui. De oorsprong is heel simpel. La Gazzetta dello Sport is de organisator en deze krant is roze!De bekende sportkrant kondigde in 1908 de eerste editie van de Italiaanse tegenhanger van de Tour de France aan. Hiermee ging zij direct ook de strijd aan met de concurrent Corriere della Sera, die al een grote autorace organiseerde. Een jaar later stond de eerste Giro d'Italia daadwerkelijk op het programma, al ging deze ronde toen nog over slechts acht etappes. De eerste winnaar was Luigi Ganna.

Het was in de eerste jaren volkomen normaal dat een Italiaan de eigen ronde won, want de Giro had vooral veel aanzien in eigen land. Hugo Koblet uit Zwitserland was in 1950 de eerste niet-Italiaan die het roze definitief bemachtigde.

Het duurde tot en met 1931 voor La Gazzetta dello Sport op het idee kwam om een roze trui in te voeren. Best laat eigenlijk, want in Frankrijk reed de klassementsleider in 1919 al in het geel. Learco Guerra was de eerste drager van het tricot, uiteraard een Italiaan. Hij haalde uiteindelijk de finish niet, net als zijn directe concurrent Alfredo Binda. Even dacht men dat de roze trui vervloekt was! Francesco Camusso won dat jaar het eindklassement.

De kleur riep in de eerste jaren nog wel eens vraagtekens op. Vooral de fascistische leider Benito Mussolini vond roze te vrouwelijk. Gedurende de jaren steeg de status van de trui en zijn kleur echter rap. Het winnen van de roze trui werd een heuse traditie!

Eddy Merckx heeft de meeste van deze leiderstruien in de kast liggen. Hij droeg de roze trui maar liefst 77 dagen. Vijf keer pakte hij de eindzege, net als de al eerder genoemde Binda en Fausto Coppi.

Sinds 1999 krijgt de winnaar van de Giro ook de Trofeo Senza Fine, ofwel de trofee zonder einde. Hierop staan alle namen van de winnaars van het eindklassement. De prijs is van 18 karaat goud en weegt bijna 10 kilo.

Vanaf 1966 heeft de Giro ook een puntenklassement, waarbij de telling ongeveer gelijk is aan die van de Tour de France. Des te vlakker de etappe des te meer punten er op het spel staan. Hierdoor hebben de sprinters de beste papieren op de eindwinst.

In het eerste jaar kreeg de winnaar een paarse trui. Na twee jaar de kleur rood, keerde paars in 1969 terug. Van 2010 tot en met 2016 droeg de beste sprinter weer een rode trui. In 2017 koos de organisatie opnieuw voor de traditionele 'maglia ciclamino', vanwege de honderdste editie. Sindsdien is paars de kleur van het puntenklassement gebleven. Francesco Moser en Giuseppe Saronni wonnen deze prijs het vaakst, vier keer.

Het klassement voor de beste klimmer heeft een langere traditie. De organisatie voerde deze prijs in 1933 al in. De leider droeg jarenlang een groene trui. Pas in 2012 veranderde dit in blauw. Opvallend genoeg is de kleur groen bij de vrouwen sinds de eerste editie in 2011 overeind gebleven.

Gino Bartali won het vaakst het bergklassement in de Giro d'Italia. Hij zegevierde maar liefst zeven maal tussen 1935 en 1947. Dat is nog eens domineren in de bergen!

Net als in de Tour de France draagt de leider in het jongerenklassement een witte trui. In 1976 voerde La Gazzetta dello Sport deze prijs voor het eerst in. Deze traditie duurde tot en met 1994. In 2007 keerde de witte trui, ofwel de maglia bianca terug in het peloton. De organisatie verschoof de leeftijdsgrens toen van 24 naar 25 jaar.

Vladimir Poelnikov, Pavel Tonkov, Bob Jungels en Miguel Ángel López zijn de enige renners die twee keer het jongerenklassement in de Giro wonnen. De afgelopen twee edities wonnen achtereenvolgens Tao Geoghegan Hart en Egan Bernal. Zij pakten tevens het roze.

Eén kleur trui hebben we dan nog niet behandeld, de zwarte. Deze reikte de organisatie tussen 1946 en 1967 zeven keer uit aan de nummer laatst van het klassement. Soms voerden de renners hiervoor zelfs een heuse strijd. Ze prikten hun banden lek of verstopten zich achter de bosjes om maar ongemerkt minuten te verliezen. Je begrijpt, het was een totaal andere tijd.

In 2008 introduceerde de organisatie eenmalig het zwarte rugnummer. De nummer laatst van 2019, Sho Hatsuyama, heeft na afloop nog wel een zwarte trui overhandigd gekregen. Voorlopig was dit de laatste keer.

De Giro d’Italia is ook in 2022 van de eerste tot en met de laatste kilometer rechtstreeks te volgen op televisie en internet. Mis niks van de 105e Giro en stem je tv af op Eurosport of kies voor een geheel reclamevrije stream op discovery+.